Czynniki ryzyka

Powszechnie znane jest powiedzenie, że lepiej zapobiegać niż leczyć. Dlaczego? Z wielu powodów. Bardziej złośliwi mogą powiedzieć, że medycyna naprawcza nie zawsze jest skuteczna (to prawda). Osoby z zacięciem ekonomicznym stwierdzą, że zapobieganie na dużą skalę jest tańsze. Generalnie korzystniej jest unikać sytuacji nieprzyjemnych – takich jak choroba. Zjawisko prewencji nie dotyczy tylko medycyny.

Z punktu widzenia pacjenta ważne jest, aby zrozumieć, że zdrowie jest pewną wartością, o którą należy dbać. Dbanie o zdrowie nie może ograniczać się do wizyt u lekarza prowadzącego w sytuacji rozwiniętej choroby. Niezmiernie istotna jest świadomość, co możemy zrobić, aby zachować zdrowie jak najdłużej.

Aktualnie niechlubnym liderem w statystykach dotyczących przyczyn zgonów są choroby układu krążenia. Czynniki ryzyka wystąpienia tych chorób są dość dobrze poznane. 

Osobiście lubię podział czynników ryzyka na modyfikowalne i niemodyfikowalne. Dla przykładu – nie mamy wpływu na swój wiek, płeć czy choroby, na które zachorowali w przeszłości nasi rodzice. Nie ma sensu zaprzątać sobie głowy czymś, na co i tak nie mamy wpływu – to rodzi frustrację. Ważne, aby znać obszary, w których nasze zachowania są istotne i mogą nam pomóc. Pragnę zwrócić uwagę na trzy elementy.

Pierwszy modyfikowalny czynnik ryzyka (nie tylko chorób krążenia) to palenie tytoniu. Zaprzestanie palenia, choć niełatwe, jest opisywane szeroko jako prosty i bardzo skuteczny sposób wpływania na własne zdrowie.

Drugim istotnym elementem jest dieta. Proszę sobie wyobrazić w tym momencie, że zamiast każdej golonki wybieramy rybę. Oczywiście to pół żartem, pół serio, ale wpływ diety na ryzyko rozwoju powikłań sercowonaczyniowych jest oczywisty.

Trzecim bardzo ważnym elementem, na który każdy pacjent ma wpływ, jest aktywność fizyczna. Właściwie dostosowany do możliwości wysiłek fizyczny poprawia samopoczucie, obniża stężenie cholesterolu we krwi, zmniejsza ciśnienie tętnicze.

Proszę zauważyć, że wprowadzenie zmian w zakresie wymienionych powyżej modyfikowalnych czynników ryzyka jest łatwe i osiągalne praktycznie dla każdego. Co ważne, zmiany taki nie muszą być kosztowne. Niektórzy potencjalni pacjenci mogą na zmianach wręcz zaoszczędzić. Naprawdę warto wykorzystać stosunkowo dobrze rozwiniętą we Wrześni infrastrukturę, wybrać się na spacer i pomyśleć, jak łatwo i przyjemnie sprawić, aby cieszyć się życiem kilka lat dłużej.

lek. Sebastian Nowicki
wiceprezes Szpitala Powiatowego we Wrześni