Wrzesińscy działkowcy po niemal 17 latach batalii o prawo własności mogą odetchnąć z ulgą

1 lutego ostatecznie zakończył się spór własnościowy o nieruchomość położoną u zbiegu ulic Działkowców i Paderewskiego we Wrześni. Sąd Okręgowy w Poznaniu wydał postanowienie, w którym oddalił zażalenie spadkobierców poprzedniego właściciela, tym samym uwzględnione zostało powództwo Skarbu Państwa – Starosty Wrzesińskiego.

Potwierdzone zatem zostało na rzecz Skarbu Państwa prawo własności nieruchomości o obszarze 6,93 ha, która obecnie jest użytkowana przez trzy Rodzinne Ogrody Działkowe: im. Dzieci Wrzesińskich, Ogród Miejski, „Pod Lipami”.

Batalia o prawo własności do tych terenów trwała blisko 17 lat.

Ale po kolei. Zaraz po II wojnie światowej Skarb Państwa nadał nieruchomość o obszarze 6,93 ha pewnemu robotnikowi, któremu – jak się później okazało – prawo własności dokładnie do działki nie przysługiwało, a to z dwóch powodów: po pierwsze nie był rolnikiem, po drugie sam tej ziemi nie uprawiał, tylko wydzierżawiał. Organ, jakim była Wojewódzka Komisja Ziemska, wydał wówczas orzeczenie o uchyleniu tzw. Aktu nadania ziemi z roku 1947, na mocy którego przysługiwało mu prawo własności do tego obszaru. Fakt ten był uznany przez samego dotychczasowego właściciela, bowiem 3 lata później protokolarnie przekazał całą nieruchomość do zasobu Skarbu Państwa. W roku 1954 roku przekazano ten teren z przeznaczeniem na urządzenie zakładowych ogródków działkowych. Od tamtego roku cały ten obszar, czyli 6,93 ha, jest zagospodarowany właśnie w taki sposób.

Obecnie nieruchomość użytkowana jest przez trzy Rodzinne Ogrody Działkowe: im. Dzieci Wrzesińskich, Ogród Miejski, „Pod Lipami”

Co ważne, Skarb Państwa jako właściciel „zapomniał” dopełnić w tamtym czasie bardzo ważnego obowiązku – obowiązku złożenia wniosku w sądzie powszechnym o dokonanie zmiany wpisu prawa własności, czyli wykreślenia dotychczasowego właściciela, któremu odebrano na podstawie orzeczenia Wojewódzkiej Komisji Ziemskiej prawo własności nieruchomości z jednoczesnym wniesieniem o wpis prawa własności na rzecz Skarbu Państwa. Czyli prawo własności zgodnie z księgą wieczystą cały czas przysługiwało osobie, która tak naprawdę tę ziemię zdała na Skarb Państwa.

PZD bezskutecznie próbował zasiedzieć nieruchomość

W roku 2002 Polski Związek Działkowców dopatrzywszy się nieuregulowanego stanu prawnego nieruchomości, którą użytkował już od kilkudziesięciu lat, podjął kroki prawne w celu zasiedzenia całej nieruchomości. W czasie trwania tego postępowania cztery osoby zyczne, już jako spadkobiercy poprzedniego właściciela, wystąpiły o stwierdzenie nieważności orzeczenia, które to odebrało ich spadkodawcy tytuł prawa własności. W tym momencie na podstawie tzw. „spadkobrania” wpisani do księgi wieczystej zostali spadkobiercy poprzedniego właściciela, z drugiej strony w obrocie prawnym było orzeczenie wskazujące na fakt pozbawienia prawa własności jeszcze ich spadkodawcy. W 2015 roku, dokładnie 1 lipca, Polski Związek Działkowców zwrócił się do Starosty Wrzesińskiego z prośbą o natychmiastowe podjęcie działań zmierzających do wykreślenia z księgi wieczystej osób – spadkobierców poprzedniego właściciela, i tym samym uregulowania stanu prawnego.

Osoby, które rościły sobie prawo do gruntów zażądały od PZD zapłaty ponad 2 mln zł tytułem bezumownego korzystania z nieruchomości

Wezwały również do opróżnienia, opuszczenia i wydania wszystkich działek w terminie do 31 marca 2016 roku. Wobec tak ukształtowanej sytuacji prawnej Starosta Wrzesiński zyskał podstawę prawną do podjęcia działań mających na celu ujawnienie własności na rzecz Skarbu Państwa. W ciągu 2 miesięcy od otrzymania pisma od PZD, po zgromadzeniu niezbędnej dokumentacji w niniejszej sprawie (w szczególności wyroków sądów administracyjnych, decyzji organów administracyjnych wydanych w postępowaniach dotyczących tej nieruchomości), z początkiem września 2016 roku złożył wniosek do Sądu Rejonowego we Wrześni o wpis prawa własności na rzecz Skarbu Państwa. Dokonano wpisu. Jednakże dotychczasowi właściciele (spadkobiercy) zaskarżyli wpis. Po rozstrzygnięciu skargi – sąd nakazał przywrócenie prawa własności na ich rzecz. Starosta złożył apelację od tego rozstrzygnięcia do Sądu Okręgowego. Sprawa o wpis została jednak ostatecznie rozstrzygnięta na niekorzyść Skarbu Państwa 31 maja 2016 r. Nie oznaczało to jeszcze całkowitej przegranej. Na dwa miesiące przed wydaniem wyroku z apelacji (tj. 21 marca 2016 r.) Starosta Wrzesiński podjął w międzyczasie starania, tym razem wystąpił do Prokuratorii Generalnej – jako osoby prawnej, która w sprawach sądowych – w szczególności zaś procesach, sprawuje w imieniu Skarbu Państwa tzw. zastępstwo procesowe. Starosta Wrzesiński wystąpił o podjęcie zastępstwa procesowego w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej.

W czerwcu 2016 roku został złożony pozew w imieniu Skarbu Państwa – Starosty Wrzesińskiego o uzgodnienie treści księgi wieczystej, poprzez wpisanie w miejsce pozwanych jako właściciela Skarbu Państwa

W tym czasie radcy Prokuratorii Generalnej w porozumieniu z tutejszym organem przedkładali i udowadniali okoliczność istnienia prawa własności do całego gruntu objętego tym procesem. Ale warto było, Sąd potwierdził, że prawo własności nieruchomości położonej u zbiegu ulic Działkowców i Paderewskiego, o powierzchni 6,93 ha, przysługuje Skarbowi Państwa. To dowodzi, jak skomplikowane i czasochłonne są sprawy, które dotyczą sporów o prawo własności do nieruchomości. Należy ponadto podkreślić, że nie jest to całkowicie obojętne dla finansów strony przegrywającej. Sąd, wydając 6 kwietnia 2018 wyrok w zakresie nakazującym wpisanie do księgi wieczystej jako właściciela Skarb Państwa, orzekł także o kosztach sądowych dla strony przeciwnej: w wysokości 7 200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz 100 000 zł opłaty sądowej obliczonej od wartości przedmiotu sporu. Ponadto na mocy postanowienia z 1 lutego 2019 roku Sąd Okręgowy zasądził od pozwanych na rzecz Skarbu Państwa kwotę 225 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

Wyrok jest prawomocny.

Jolanta Pielak naczelnik Wydziału Geodezji, Kartografi i i Nieruchomości

« wstecz

Newsletter