Budownictwo senioralne

Na konferencji „Srebrne na złote”, która odbyła się niedawno w Pałczynie, członek Rady Krajowego Instytutu Gospodarski Senioralnej Bolesław Meluch przedstawił sprawy związane z budownictwem senioralnym.

Około 95% ludzi chciałoby na starość pozostać w swoich mieszkaniach. Seniorzy nie chcą być zamykani w domach opieki, choćby najbardziej ekskluzywnych, zlokalizowanych w ustronnych miejscach wśród zieleni. Ile czasu można się przyglądać drzewom za oknem? 
Dom opieki to nie jedyne miejsce dla osoby starszej, to jedno z wielu rozwiązań problemu niesamodzielności, które należy uwzględniać w budownictwie czy usługach dedykowanych seniorom. Domy opieki to dobre rozwiązanie dla osób starszych (sędziwych seniorów), które są najbardziej zależne, potrzebują najwięcej wsparcia i pomocy osób trzecich. Preferowanym jednak modelem zamieszkania jest model starzenia się w miejscu zamieszkania. Według polskich danych statystycznych 65% seniorów to właściciele nieruchomości mieszkaniowych, które mają zbyt duże powierzchnie oraz zwykle nie są dostosowane do możliwości psychofizycznych osób w nich mieszkających. Zajmowane mieszkanie może zostać adaptowane pod kątem osoby starszej. Taka adaptacja powinna przewidywać rozwiązania umożliwiające podtrzymywanie samodzielności osoby starszej w jak najdłuższym czasie.
Jest wiele rodzajów projektów mieszkalnictwa senioralnego. Należą do nich m.in. tzw. „mieszkania podążające za wiekiem”. Są to mieszkania budowane w taki sposób, że spełniają swoją rolę w każdym stadium sprawności psychofizycznej – od młodości do starości. W mieszkaniach tych korytarze, kuchnie, łazienki i pokoje powinny zachować przestrzeń niezbędną dla wózka inwalidzkiego, szersze muszą być drzwi, brak progów i wszystkie kondygnacje dostępne z windy.
W ramach mieszkalnictwa dla seniorów powinny być promowane projekty zawierające następujące formy:
1. Specjalne mieszkania niezależne – dowolne pojedyncze mieszkania o pełnym programie funkcjonalno-instalacyjnym, dostosowane do potrzeb i możliwości osób starszych i niepełnosprawnych, rozproszone 
w naturalnej strukturze mieszkaniowej przedsięwzięcia deweloperskiego – mieszkania bez barier.
2. Budynki z mieszkaniami specjalnymi – złożone z niezależnych mieszkań i zawierające w swojej strukturze funkcjonalno-przestrzennej pewną liczbę mieszkań specjalnych.
3. Zespoły mieszkaniowe – złożone np. z budynków jedno- lub kilkumieszkaniowych, najczęściej o architekturze ogrodowo-apartamentowej z centralnie usytuowanym zespołem usługowo-kulturalnym i serwisem pielęgniarskim.
4. Budynki wspólnot emeryckich – z niezależnymi mieszkaniami oraz bogato rozbudowanym programem usług i urządzeń wspólnych do obsługi, pielęgnacji, zaopatrzenia, rozrywki, wypoczynku i kontaktów towarzyskich.
5. Domy rencistów – z ograniczonym programem mieszkań indywidualnych, rozszerzonym programem urządzeń wspólnych oraz rehabilitacji i opieką pielęgniarsko-medyczną.
6. Domy opieki – przeznaczone do długoterminowego pobytu, ze względu na stan zdrowia, z poszerzoną opieką instytucjonalną i usługami medycznymi.
Polityka mieszkaniowa powinna uwzględniać system wsparcia seniorów, pozwalający na poprawę ich warunków mieszkaniowych oraz dostosowania do wymaganej opieki medycznej (dofinansowywanie do remontu mieszkania w celu usunięcia barier architektonicznych i dostosowania do potrzeb seniorów o różnym stopniu samodzielności). Skuteczne rozwiązywanie problemów mieszkaniowych seniorów wymaga zaangażowania władz lokalnych, organizacji społecznych i podmiotów prywatnych, a także wspierania przez dostępne programy centralne. Kluczowym narzędziem, które określa, jak rozwiązywać kwestię mieszkaniową seniorów, powinna być lokalna senioralna strategia mieszkaniowa (LSSM).

Aleksandra Głowacka