Dawny kościół ewangelicki w Miłosławiu to centrum kultury, w którym od ponad dziesięciu lat Starostwo Powiatowe we Wrześni przy współpracy i zaangażowaniu organizacji pozarządowych organizuje wydarzenia i uroczystości kulturalno-promocyjne o zasięgu lokalnym a także ogólnopolskim czy też międzynarodowym. Od 2005 roku pod patronatem starosty wrzesińskiego trwa również przystosowywanie kościoła do pełnienia nowych funkcji poprzez modernizację obiektu.

Zabytek jest przykładem architektury neogotyckiej. Został wybudowany w 1872 roku, a siedem lat później dobudowano wieżę. Budynek murowany, wolno stojący, jednonawowy, z wydzielonym trójbocznie zamkniętym prezbiterium i zakrystią. Wejście główne do obiektu zlokalizowane jest od strony wschodniej, a od strony zachodniej znajduje się czteropoziomowa wieża zwieńczona hełmem ceramicznym, ośmiobocznym, na którą wchodzi się przez przedsionek z klatką schodową zlokalizowany z lewej strony obiektu.

Elewacja jest bogata w detal architektoniczny: nisze, kroksztyny, gzymsy pośrednie i koronne. Neogotycka forma detalu architektonicznego obejmuje również przypory ścian głównych, nawy i sterczyny. Wnętrze kościoła jednoprzestrzenne, posiada drewniane empory podparte na kolumnach zlokalizowane na trzech ścianach, z klatkami schodowymi znajdującymi się przy wejściu głównym. Stropy drewniane, belkowe, belki frezowane z profilowanymi głowicami stanowią wyjątkowy wystrój wnętrza. Teren działki ograniczony jest ogrodzeniem, nawiązującym neogotycką formą do budynku kościoła.

Opuszczony po II wojnie światowej obiekt stał zamknięty i niszczał. W roku 1977 postanowiono przeznaczyć jego wnętrze na galerię Miłosławskiego Centrum Kultury. Jednak dawny kościół wymagał remontu. W 2009 roku obiekt został oficjalnie przekazany na 25 lat w użytkowanie powiatowi wrzesińskiemu, a w 2016 roku powiat przejął kościół od Gminy Miłosław na własność w drodze darowizny.

Powiat wrzesiński wziął na siebie ciężar renowacji zabytku. W ciągu minionych 10 lat, dzięki pozyskanym dotacjom celowym i wkładowi własnemu powiatu, wydano już na ten cel ponad pół miliona złotych. Środki te pozwoliły m.in. na: wykonanie instalacji wodno-kanalizacyjnej i budowę toalet, zainstalowanie centralnego ogrzewania, ocieplenie stropów, wymianę więźby i naprawę dachu nad apsydą i nawą główną, restauracje elementów drewnianych wewnątrz obiektu (stropu, klatki schodowej, drzwi, empor) oraz zabezpieczenie tynków malarskich i naprawę posadzki w prezbiterium. Wymieniono także okna oraz drzwi do zakrystii i na wieżę, a w najbliższym czasie planowany jest m.in. remont garderoby oraz montaż w obiekcie profesjonalnego systemu wystawienniczego.

Uczestnikami imprez odbywających się w kościele poewangelickim są mieszkańcy powiatu wrzesińskiego, a także goście z kraju i zagranicy, m.in. z partnerskiego powiatu Wolfenbüttel w Niemczech. W ramach realizacji w obiekcie wspólnych projektów polsko-niemieckich partnerski powiat przekazał na rzecz kościoła dwa pięcioramienne metalowe świeczniki oraz tarczę zegarową, na której każda z cyfr wzięta jest z innej kultury i języka, co ma symbolizować idee powstającego w kościele miejsca spotkań kulturalnych otwartego dla wszystkich. Elementy te zostały wykonane przez grupę uczniów z Carl Gotthard Langhans Schule z Wolfenbüttel.

Wśród odbywających się w obiekcie imprez warto wymienić choćby te, które odbywają się cyklicznie: koncerty kolęd (m.in. Ireny Santor, Eleni, Alicji Majewskiej, Hanny Banaszak Zespołu Trebunie Tutki, chóru Prymasowskiego i Polihymnia), Wieczory literackie – spotkania z laureatami prestiżowej literackiej Nagrody Fundacji im. Kościelskich (m.in. z Maciejem Płazą i Szczepanem Twardochem), a także Wielkie Nocne Czytanie (z udziałem m.in. Jacka Dehnela, Mikołaja Łozińskiego, Olgi Tokarczuk, Andrzeja Dybczaka, Marcina Kurka, Andrzeja Franaszka, Józefa Barana, Tomasza Różyckiego, Olgi Stanisławskiej, Dawida Bieńkowskiego, Tomasza Jastruna, Ryszarda Krynickiego, Andrzeja Sosnowskiego czy Andrzeja Dybczaka, a także Andrzeja Seweryna).

Na ZAMKOWEJ odbywają się także eliminacje Wojewódzkiego Konkursu Recytatorskiego im. Juliusza Słowackiego, wystawy i wernisaże (m.in. wystawa fotografii Mikołaja Łozińskiego, Tadeusza Rolkego, Andrzeja Jerzego Lecha oraz wystawy malarskie: Nadwarciańskie pejzaże i Kamienie i ludzie będące podsumowaniem polsko-niemieckich plenerów malarskich) czy Miłosławska Odwilż Teatralna z udziałem teatru Terminus A Quo. Z koncertami wystąpili tu m.in. Myslovitz, Domowe Melodie, Stare Dobre Małżeństwo, Janusz Radek czy Stanisława Celińska.

Obiekt można zwiedzać podczas organizowanych w nim wydarzeń.

 Adres: ul. Zamkowa 21, 62-320 Miłosław

Pofilipiński zespół klasztorny w Biechowie

Od 1969 r. zarządzany przez o. paulinów, zbudowany w latach 1734-50 z fundacji Franciszka Kowalewskiego – ówczesnego właściciela Biechowa. W końcu XVIII w. otoczony murem z bramą. W skład zespołu architektonicznego wchodzą klasztor (obecnie plebania), ogród przyklasztorny przekształcony w „Park Pielgrzyma” oraz barokowy kościół Narodzenia NMP: trójnawowy, halowy, z dwiema wieżami w fasadzie, dobudowanymi po 1777 r. Wystrój wnętrza kościoła, mimo jego burzliwych losów, jest jednolity: rokokowy, z II poł. XVIII w. Składają się nań przede wszystkim ołtarz główny oraz szafa organowa z baldachimami, sześć ołtarzy bocznych, ambona i chrzcielnica z XVIII w. Kościół jest dziś Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia.

Więcej informacji na stronie internetowej kościoła.

Kościół pw. św. Mikołaja w Czeszewie

Zbudowany w 1792 r. z fundacji Antoniego Jabłonowskiego, o konstrukcji zrębowej, kryty gontowym dachem, nad którym widnieje barokowa wieżyczka sygnaturki z hełmem. Jednonawowy, z węższym i niższym prezbiterium, przy którym od północy umieszczona jest zakrystia, a przy nawie od południa – kruchta. Ołtarz główny i dwa boczne późnobarokowe z końca XVIII wieku. Przed prezbiterium belka tęczowa z grupą pasyjną z figurami późnogotyckimi z pierwszej połowy XVI wieku, krucyfiksem późnobarokowym z końca XVIII wieku i datą budowy 1792. We wnętrzu znajduje się chrzcielnica i konfesjonał z przełomu XIX i XX wieku, późnogotycka rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem z ok. 1440, epitafium powstańca Juliusza Łukaszewicza poległego w bitwie pod Książem w 1848. Od strony głównego wejścia chór muzyczny. Polichromia z początku XX wieku o ornamencie roślinnym i przedstawieniami (w medalionach) świętego Wojciecha i Stanisława. Wolno stojąca dzwonnica drewniana, kryta gontowym dachem dwuspadowym, pierwotnie z trzema dzwonami. Główny, środkowy dzwon zniszczony podczas II wojny światowej. Dwa pozostałe dzwony pochodzą kolejno z 1828 r. oraz z 1917 r. W otoczeniu kościoła znajduje się także plebania z 1843 i dom parafialny z 1931.

Pałac w Miłosławiu

Już w XVI w. na zamknięciu osi średniowiecznego rozplanowania miasta istniała siedziba szlachecka. W latach 20. XIX w. Józef Mielżyński wzniósł w tym miejscu obok drewnianego dworku murowaną parterową budowlę zwaną „kasynem” – na podstawie projektu architekta Karla Friedricha Schinkla – mieszczącą pokoje gościnne i reprezentacyjne. Została ona rozbudowana i przebudowana na pałac w stylu włoskiego renesansu w latach 1843-1870 przez Seweryna Mielżyńskiego, według jego projektu. W  latach 1895-1899 nowy właściciel Józef  Kościelski dokonał kolejnej rozbudowy pałacu, w efekcie której powstały dwa symetryczne skrzydła i okazała fasada z czterokolumnowym portykiem jońskim, ponadto elewację zwieńczono balustradą i podwyższono wieżę. Dzięki tym zabiegom pałac zyskał cechy stylu neorenesansowego. W roku 1945 r. w trakcie działań wojennych spalony, odbudowany w latach 60. XX w. Murowany, otynkowany, z pierwotnego założenia willi o nieregularnym rzucie zachował się korpus główny, dwa skrzydła ogrodowe i wieża. Od 1969 r. zaadaptowany na potrzeby szkoły podstawowej im. Wiosny Ludów, obecnie w pałacu mieści się gimnazjum im. Juliusza Słowackiego. Obiekt wchodzi w skład rozległego założenia pałacowo-parkowego, razem z zabytkową oficyną, domem ogrodnika, neogotycką bramą z ogrodzeniem oraz dużym parkiem krajobrazowym.
W latach 2002-2014 w miłosławskim pałacu siedmiokrotnie odbywała się uroczystość wręczenia Nagrody Kościelskich – prestiżowego wyróżnienia literackiego, przyznawanego przez Fundację im. Kościelskich z Genewy, utworzoną przez Monikę Kościelską, wdowę po dawnym właścicielu pałacu, która przebywając na emigracji w Szwajcarii w roku 1956 przeznaczyła na to cały majątek. Celem Fundacji jest wspieranie rozwoju literatury polskiej poprzez przyznawanie nagród młodym twórcom. Nagroda Kościelskich jest jednym z najstarszych wyróżnień literackich w Polsce.

Szkoła przy ul. Zamkowej w Miłosławiu   

Zbudowana w poł. XIX w., piętrowy budynek z neogotyckimi szczytami, najprawdopodobniej według projektu Seweryna Mielżyńskiego. Polska szkoła powszechna (sześcioklasowa) przy ul. Zamkowej miała charakter katolicki i była jedną z trzech szkół wyznaniowych istniejących w Miłosławiu na przełomie XIX i XX w. W 1848 r. w obiekcie tym funkcjonował lazaret dla rannych w bitwie miłosławskiej. Na początku XX w. w szkole odbywały się strajki dzieci broniących prawa do posługiwania się językiem polskim. O wydarzeniach tych przypomina tablica umieszczona na budynku w 1964 r., ufundowana przez społeczeństwo Miłosławia z okazji 650-lecia miasta. Do niedawna w obiekcie działała Szkoła Podstawowa im. Wiosny Ludów w Miłosławiu, obecnie budynek jest nieużytkowany. Niedaleko obiektu, przy ul. Zamkowej 19, stoi dawna pastorówka z lat 1894-1895.

Zameczek myśliwski „Bażantarnia” w Bugaju

Obiekt wzniesiony w poł. XIX w. wg projektu Seweryna Mielżyńskiego, w stylu gotyku romantycznego, w formie średniowiecznego zespołu obronnego, w skład którego wchodzą: zameczek myśliwski, most arkadowy z drewnianą amboną myśliwską, mur obronny ze strzelnicami i krenelażem oraz budynek gospodarczy przylegający od strony południowej do murów obronnych. Zameczek myśliwski, tak zwana Bażantarnia (do 1945 r. prowadzona była tu hodowla bażantów), został zbudowany na niewielkim wzniesieniu wśród lasów. Od zachodniej strony ustawiono ośmioboczną wieżę. Obiekt częściowo otoczony murem obronnym, z dwiema strzelnicami, wyznaczającym południową granicę zespołu zameczku myśliwskiego. W narożniku na murze umieszczono drewnianą czatownię. Po wojnie został częściowo zniszczony, w 1974 r. odbudowany.
Na sąsiednim pagórku wznosi się stylowy gościniec wielkopolski „Darz Bór”, zbudowany w 1947 r. jako jeden z 32 przydrożnych zajazdów powstałych wówczas na terenie woj. poznańskiego, według jednolitych planów architektów poznańskich – Jerzego Buszkiewicza i Jana Kopydłowskiego. W obiekcie działa restauracja i hotel.

Więcej informacji na stronie internetowej zameczku.

Pałac w Mikuszewie

 Pałac eklektyczny z ok. 1890 r. zbudowany dla księcia Sachsen-Meningen, usytuowany na pograniczu parku i części gospodarczej dawnego zespołu dworsko-folwarcznego. Łączy elementy kostiumu francuskiego klasycyzmu i renesansu. Pałac piętrowy z rozbudowanym poddaszem, o rozczłonkowanej bryle, nakryty mansardowym dachem. Nad budynkiem dominuje czworokątna wieża, zwieńczona czworobocznym hełmem. W fasadzie frontowej środkowy ryzalit z podziałami pilastrowymi pierwszego piętra, z trójkątnym frontonem o dekoracyjnym szczycie. W zachodniej części elewacji północnej zachowały się cztery ronda z płaskorzeźbami przedstawiającymi alegoryczne postacie dziecięce. Obecnie w pałacu mieści się Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży z zaadoptowaną na poddaszu częścią hotelową.

Rządcówka, ob. Leśniczówka w Czeszewie

Zabytkowa rządcówka w dawnym zespole folwarcznym, w którym w XIX wieku mieścił się skład soli nad Wartą. Budynek położony przy Żerkowsko-Czeszewskim Parku Krajobrazowym oraz w bezpośrednim sąsiedztwie rezerwatu Czeszewski Las obecnie pełni rolę leśniczówki i jest siedzibą Ośrodka Edukacji Leśnej w Czeszewie. Unikalne położenie także ze względu na obecność rzadkich w Wielkopolsce lasów łęgowych czyni z ośrodka bardzo ważne ponadregionalne centrum promujące ochronę przyrody. Obiekt murowany, ze znaczną ilością elementów drewnianych. Tylna elewacja z unikatową altaną-werandą, zdobioną ażurową, drewnianą dekoracją okapów z dodatkowym tylnym wyjściem pełni funkcję tarasu widokowego. W sąsiedztwie budynku znajduje się tzw. instalacja „Rzeka” – przestrzenny model koryta rzeki zbudowany z naturalnych materiałów.
Więcej informacji o obiekcie:
http://www.czaswlas.pl/obiekty/?p=4&id_obiekt=4216

Układ urbanistyczny miasta Miłosław

Układ urbanistyczny – śródmieście miasta rozłożone jest na jednym ze wzgórz tzw. Ozu Wrzesińskiego (Miłosławskiego). Układ zabudowy rozplanowany został po obu stronach wzniesienia. Z kolei doliny u stóp wzniesienia zajmują podmokłe tereny i stawy rybne. Rynną północną płynie struga Szywra (Miłosławka). Centrum układu stanowi trapezowaty rynek, obecnie plac Wiosny Ludów. Swój kształt uzyskał on w wyniku częściowego zabudowania dawnego długiego i wąskiego miejsca targowego, sięgającego kościoła parafialnego św. Jakuba z 1620 r. stojącego na szczycie ozu. Rynek ma zabudowę zwartą, przeważnie piętrową, w układzie kalenicowym. Najstarsze budynki mieszkalne pochodzą z I poł. XIX w.