Patriotyczne rocznice

Początek wiosny związany jest z wieloma historycznymi wydarzeniami o dużym znaczeniu zarówno dla społeczności powiatu wrzesińskiego, jak i dla wszystkich Polaków. W tym czasie wspominamy narodowych bohaterów, czcimy pamięć o tych, którzy odeszli w dramatycznych okolicznościach i pochylamy się nad początkami polskiego państwa.

Hołd dla dowódcy powstania

Kazimierz Grudzielski, dowódca Frontu Północnego w powstaniu wielkopolskim 1918-1919, urodził się w 1856 roku w Turwi w powiecie kościańskim. Po ukończeniu gimnazjum w Poznaniu wstąpił do uczelni wojskowej, by następnie stać się zawodowym żołnierzem armii niemieckiej. W 1917 roku przeszedł w stan spoczynku i zamieszkał w Opieszynie – wsi, która obecnie stanowi część Wrześni. Od 1918 roku pełnił funkcję komisarza Straży Ludowej na powiat wrzesiński. Kilka dni po wybuchu powstania wielkopolskiego Grudzielski został wyznaczony na dowódcę północnej granicy terenu objętego tym zrywem. 7 stycznia 1919 roku na rozkaz Stanisława Taczaka, który kierował Dowództwem Głównym w Poznaniu, utworzono siedem okręgów wojskowych. Dowodzenie nad II okręgiem obejmującym Wrześnię, Gniezno, Środę Wielkopolską i Witkowo powierzono mieszkającemu w Sołecznie Grudzielskiemu, który kierował działaniami powstańców m.in. pod Szubinem. Po klęsce w tej bitwie dowodził zorganizowaną w trybie alarmowym grupą dyspozycyjną. Dowódca przyczynił się do wyzwolenia południowo-wschodniej części naszego regionu spod władzy pruskiej. Generał zmarł 31 marca 1921 roku w Poznaniu. Kilka dni później podczas uroczystego pogrzebu jego ciało złożono przy kościele pw. św. Filipa i Jakuba w Gozdowie. W 100. rocznicę śmierci Kazimierza Grudzielskiego wicestarosta wrzesiński Waldemar Grzegorek oddał cześć bohaterowi i złożył kwiaty pod jego rodzinnym grobowcem. 11 kwietnia pojawił się tam Adam Sikorski – polski historyk i dziennikarz, prowadzący program „Było, nie minęło” emitowany w TVP Historia. Jeden z jego kolejnych odcinków ma być poświęcony właśnie generałowi Grudzielskiemu. W nagraniu wzięli udział m.in. dyrektor Muzeum Regionalnego im. Dzieci Wrzesińskich Sebastian Mazurkiewicz, lokalny historyk Bolesław Święciochowski oraz autor książek o powstaniu wielkopolskim Michał Pawełczyk.

  1. rocznica zbrodni katyńskiej

Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej obchodzony corocznie 13 kwietnia to polskie święto państwowe uchwalone przez sejm w 2007 roku. Jego celem jest uczczenie wszystkich osób zamordowanych przez NKWD na podstawie decyzji naczelnych władz sowieckich z 5 marca 1940 roku zawartej w tajnej uchwale Biura Politycznego Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. Wiosną tego samego roku zostało rozstrzelanych prawie 22 tys. obywateli Rzeczypospolitej. Egzekucji dokonywano poprzez strzał w tył głowy z broni krótkiej. Do ofiar należeli oficerowie, podoficerowie i szeregowi Wojska Polskiego, a także rezerwiści – nauczyciele, lekarze, inżynierowie, prawnicy, naukowcy, urzędnicy państwowi, przedsiębiorcy, którzy po agresji ZSSR na Polskę we wrześniu 1939 roku zostali rozbrojeni przez Armię Czerwoną i zatrzymani jako jeńcy wojenni. Wśród zamordowanych byli również funkcjonariusze Policji Państwowej, Korpusu Ochrony Pogranicza, Służby Granicznej oraz Służby Więziennej, a także osoby cywilne, policjanci i oficerowie bez statusu jeńca osadzeni w więzieniach na terenie okupowanych Kresów Wschodnich. Ofiary grzebano w masowych mogiłach w Katyniu pod Smoleńskiem, Miednoje, Piatichatkach na przedmieściach Charkowa, Bykowni nieopodal Kijowa oraz w innych nieznanych lokalizacjach. Dzień pamięci o tym ludobójstwie przypada w rocznicę opublikowania przez Niemców informacji o odkryciu na terenie ZSRR masowych grobów oficerów Wojska Polskiego, co miało miejsce w 1943 roku. 13 kwietnia 1990 roku Michaił Gorbaczow przekazał Wojciechowi Jaruzelskiemu listy przewozowe NKWD z obozów w Kozielsku i Ostaszkowie oraz spis jeńców z obozu w Starobielsku.

Wśród ofiar zbrodni katyńskiej znaleźli się również mieszkańcy powiatu wrzesińskiego oraz osoby związane z regionem, których upamiętnia monument znajdujący się na cmentarzu parafialnym przy ul. Gnieźnieńskiej we Wrześni odsłonięty w 1995 roku. Na jednej z dwóch granitowych płyt, które wraz z krzyżem tworzą całość pomnika, w kolejności alfabetycznej wymieniono 42 nazwiska pomordowanych przez NKWD. 11 kwietnia właśnie w tym miejscu delegacje lokalnych stowarzyszeń, szkół, instytucji i samorządowców złożyły biało-czerwone wiązanki. Tego samego dnia w kościele farnym odbyła się msza święta w intencji ofiar.

Czas ten wiąże się również z innym tragicznym wydarzeniem w historii Polski – 10 kwietnia 2010 roku w Smoleńsku rozbił się polski samolot wojskowy, na pokładzie którego podróżowała delegacja mająca wziąć udział w obchodach 70. rocznicy zbrodni katyńskiej. W katastrofie lotniczej zginęło 96 osób. Wśród nich znajdowali się: prezydent Rzeczypospolitej Lech Kaczyński wraz z małżonką Marią, ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski, wicemarszałkowie sejmu i senatu, parlamentarzyści, dowódcy polskich sił zbrojnych, pracownicy instytucji państwowych, przedstawiciele duchowieństwa i organizacji kombatanckich, a także załoga samolotu. Każdego roku w rocznicę tego zdarzenia Polacy pamiętają o tych, którzy zginęli w wyniku katastrofy.

Z myślą o początkach

Święto Chrztu Polski zostało ustanowione przez sejm w 2019 roku, by upamiętnić jedno z najważniejszych wydarzeń w historii naszego kraju. Chrzest przyjęty przez Mieszka I – księcia Polan, pierwszego historycznego władcę Polski uznaje się za symboliczny początek państwa. Według wielu badaczy proces chrystianizacji Polski rozpoczął się na terenie dzisiejszej Wielkopolski w Wielką Sobotę 14 kwietnia 966 roku. Właśnie stąd wzięła się data święta. Średniowieczne źródła nie są jednak zbyt precyzyjne w tym temacie. Pojawiają się w nich dwie wersje wydarzeń. Pierwsza mówi o tym, że Mieszko został ochrzczony jeszcze przed ślubem z czeską księżniczką Dobrawą w 960, 964 lub 965 roku. Natomiast druga , że doszło do tego już po ich zaślubinach w 965, 966 lub 967 roku. Niepewne jest również miejsce, w którym odbyła się ceremonia. W tym kontekście historycy najczęściej wymieniają Ostrów Lednicki, Gniezno lub Poznań. W związku z panującą epidemią organizacja uroczystych obchodów nie była możliwa. Uczczenie tego wyjątkowego dnia polegało więc przede wszystkim na wywieszeniu biało-czerwonych flag na budynkach użyteczności publicznej oraz na prywatnych domach i mieszkaniach, do czego chętnie przyłączyli się mieszkańcy powiatu wrzesińskiego. Flagi pojawiły się również na budynku starostwa.

Monika Tomczak

 

  • Wicestarosta Waldemar Grzegorek przed grobowcem Grudzielskich

  

« wstecz

Newsletter