Jak to jest ze stresem?

Rozmowa z Bogną Filipczak, psychologiem z Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie.

Prowadziła pani warsztaty „Spokojnie to tylko stres. Jak stresować się lepiej” w ramach Tygodnia Zdrowia Psychicznego. Jak definiuje pani „stres”?

Z tym jest kłopot, bo nie ma jednej definicji, co do której wszyscy by się zgadzali. Jedni badacze nazywają stresem bodziec, który na nas działa. Inni procesy fizjologiczne, które mają miejsce w organizmie, kiedy człowiek napotyka na trudne wydarzenie. Jako stres definiowana bywa też relacja pomiędzy wyzwaniami, a tym, jak przewidujemy, że sobie poradzimy. Ogólnie mówiąc, jeżeli natrafiamy na coś, co – naszym zdaniem – przerasta nasze możliwości, to wtedy mówimy o stresie.

Czy prawdą jest stwierdzenie, że nie możemy uniknąć stresu?

Stresu raczej nie da się uniknąć. Możemy się uczyć radzenia sobie z nim. 

Jakie sposoby pani rekomenduje?

Nie ma niestety jednego sposobu, który byłby dobry dla wszystkich i skuteczny w każdej sytuacji. Myślę, że inne rozwiązania możemy stosować, kiedy jesteśmy przed sytuacją stresującą i przygotowujemy się na nią, inne, kiedy jesteśmy w sytuacji, która nas stresuje, a jeszcze inne, kiedy próbujemy rozładować napięcie i wrócić do równowagi. O tym mówiłam podczas warsztatów.

Czy przygotowanie do sytuacji stresowych pomaga je przeżyć łagodniej?

Ważne jest to, jak myślimy o wydarzeniu, które nas spotka. Kiedy się przygotujemy na daną sytuację, negatywne skutki będą mniejsze. Wszystkie objawy stresu są oznaką tego, że nasz organizm przygotowuje się na wyzwanie. Często skarżymy się, że boli nas brzuch i nie możemy jeść. Powodowane jest to tym, że krew z żołądka jest odprowadzana do mięśni. Podstawowymi reakcjami na stres są albo walka, albo ucieczka. Jeżeli spojrzymy na to od strony biologicznej, to zobaczymy, że nasze objawy wskazują, że organizm się mobilizuje. Może dzięki temu uda się zmienić nasze podejście.

Czy uważa pani, że takie inicjatywy jak Tydzień Zdrowia Psychicznego są potrzebne?

Jak najbardziej. Myślę, że ta inicjatywa może pomóc osobom, które nie wiedzą, jak sobie poradzić z trudnościami, które je w życiu spotykają. Dlatego jako Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie chętnie włączyliśmy się w tę akcję.

Jakie problemy ma człowiek we współczesnym świecie?

Dużo osób korzysta z pomocy psychologicznej, kiedy ma problemy z wychowaniem dzieci, sporo jest również ludzi, którzy doświadczają lęku. Bywają również problemy w związkach. Trudno jednak wskazać jeden kierunek, jedną przyczynę czy problem. 

Jak dbać o higienę naszej psychiki?

Wybrać się na Tydzień Zdrowia Psychicznego (uśmiech). Trzeba zabezpieczać czas na przyjemności, aby przez chwilę nie myśleć o rzeczach, które nas stresują. Jeżeli to jest praca, powinniśmy znaleźć takie zajęcia poza nią, które nas zaabsorbują. Dla każdego będzie to coś innego, np. pójście do kina, spotkanie ze znajomymi, aktywność fizyczna.

Rozmawiał Szymon Rewers